Nieuws

Jeugddammen in Limburg: toen en nu

Geplaatst op 03-01-2020
Hits: 1804

Jeugddammen in Limburg: toen en nu (weergegeven door Frank Verdel in 2005)

Afgelopen zaterdag speelden in Rijnsburg twee jeugdige damsters uit onze provincie om het Nederlands welpenkampioenschap voor meisjes; onlangs werden de provinciale kleuren verdedigd in de halve eindstrijd om het nationale kampioenschap junioren. Hoewel de resultaten nog niet van dien aard zijn om op de eigen Limburgse borst te kloppen mag er wel een positieve kant belicht worden. Na jarenlange afwezigheid zijn er weer jonge enthousiaste dammers die het land intrekken om de degens te kruisen met leeftijdgenoten. Jawel het is jaren stil geweest rondom het jeugddammen, meestal schitterde onze provincie door afwezigheid. Is het dan ooit anders geweest, vraagt een jeugdige enkeling zich mogelijk verwonderd af.

Ja, zeker wel! De eerste nationale jeugdkampioen, Piet Boers (in 1952) deelde met ons zijn provincialiteit, en de inmiddels zeventigjarige willy Okrogelnik gelukte het in twee opeenvolgende jaren (1954, 1955) de Nederlandse juniorentitel te veroveren. En in de jaren zeventig werd zelfs een breed Limburgs succes geboekt.
Dinsdag 17 mei is het precies dertig jaar geleden dat het Limburgse tiental van junioren op de nationale jeugddamdag mocht schitteren en met overtuiging het kampioenschap van Nederland wist te behalen.
Een mijlpaal voor het jeugddammen in Limburg en een succes dat de bekroning vormt van enthousiast en breed gedragen jeugdbeleid. Want, het succes stond allerminst op zich, ook het Brunssumse schoolteam van het Romboutscollege werd Nederlands kampioen en daarnaast onderstreept de deelname aan het jeugd-wk van Rob Schippers dat 1975 een prachtig jaar was voor het Limburgse dammen.

Op het moment ontstaan er in Limburg op meerdere plaatsen kernen van activiteit rondom het jeugddammen. Kader traint kader heeft ook in onze regio volop de ruimte en de interactie tussen de verenigingen lijkt juist op het punt van het jeugddammen een belangrijke impuls te krijgen. De nieuwe jeugdleider van de Limburgse dambond is er dit jaar in geslaagd in alle jeugdcategorieën strijd om het Limburgse kampioenschap te laten ontketenen. Geen gering succes voor wie weet in welk een deplorabele toestand het provinciale jeugddammen zich bevond. Het eerste jaar van een lange reeks en de opmaat voor een herleving van tijden van weleer?

Terug naar 1975. Het jaar van mijn eerste schreden op het dambord. Mijn grote broer mocht deel uitmaken van het succesteam dat zo prachtig werd vereeuwigd op de Arnhemse trappen van de Coehoorn. Het speellokaal in de Gelderse hoofdstad, het decor van het eerste provinciale collectieve succes. Jeugdleider Jac Hannen drukte trots op de ontspanner van zijn fototoestel.
Ik herinner me nog goed dat Ove deze foto thuis liet zien. Het behalen van zijn succes, voor mij natuurlijk een extra aansporing de damschijven op te stellen. Nog meer oefenen, want dit wilde ik ook. Spelen en winnen op de jeugddamdag.

Een half jaar geleden, een bezoekje aan Theo Schippers. Hij liet me hernieuwd kennismaken met deze foto. Het verleden kwam weer tot leven en ik nam een besluit. Scannen en speuren. Een begeleidende tekst moest geschreven worden. Met dank aan Theo Schippers, Harry Velraeds, Ove Verdel en Jac Hannen kan het succes van toen weer tot leven gewekt worden.

Het toenmalige provinciale bulletin vermeldt het volgende:



N A T I O N A L E J E U G D D A M D A G

Op 17 mei nam het Limburgs jeugdtiental deel aan de nationale jeugddamdag te Arnhem en wist voor de eerste maal kampioen van Nederland te worden. Op de tweede plaats eindigde het team van Zuid-Holland, waartegen het Limburgse team op 10 mei met 11-9 verloor.

De persoonlijke prestaties:

R. Haszing (De Ridder) C. Hofstee (groningen) 2-0
R. Schippers (SMR Maasbracht) A. Philipse (Overijssel) 2-0
R. Pennekamp (Treebeek) E. Dollekamp (Drente) 1-1
O. Verdel (Eureka) C. Ritmeester (Zuid-Holland) 1-1
J. Schoenmakers (De Ridder) I. Greveraars (Noord-Brabant) 2-0
T. Schippers (SMR Maasbracht) J. v. Tulder (Noord-Holland) 2-0
K. Wijnsma (Treebeek) N. Eisma (Utrecht) 2-0
H. Schuivens (De Ridder) H. Hebbink (Gelderland) 1-1
H. Velraeds (De Ridder) J. Boone (Zeeland) 0-2
H. Ladage (De Ridder) H. de Jong (Friesland) 1-1

De eindstand:

Limburg 15 punten Overijssel 11 punten
Zuid-Holland 14 punten Nood-Holland 10 punten
Friesland 13 punten Groningen 8 punten
Gelderland 11 punten Zeeland 8 punten
Drente 11 punten Noord-Brabant 6 punten
Utrecht 5 punten.

Droge statistiek naar het schijnt. Maar het teruglezen van een dergelijke opsomming heeft voor de betrokkenen hetzelfde effect als een plotse geur die de neus binnendringt. Het boek van het geheugen wordt opengeslagen, de herinneringen gaan weer leven. Zo kennen we in het Limburgse de tegenstander van Jo Schoenmakers. Het betreft de kopman van Raes damclub Maastricht, de Eindhovenaar Ingo Greveraars. De Drent Evert Dollekamp is evenmin een onbekende in de damwereld. Zelf valt mij de naam van de vertegenwoordiger van Utrecht op. In mijn eerste buitenprovinciale wedstrijd, het sneldamkampioenschap van Nederland voor aspiranten 1976 won Nico Eisma met groot vertoon van macht de titel. Zelf werd ik gedeeld tweede met maar liefst vijf punten achterstand.

Over de bezetting van het eerste bord weet Harry Velraeds het volgende te melden: Ik weet nog heel goed dat Rob Haszing van Rob Schippers de eer kreeg om op bord 1 te spelen omdat Haszing dat jaar jeugdkampioen van Limburg geworden was ..... voor Rob Schippers (de grote angstgegner van Haszing), terwijl Haszing er van uit ging dat Schippers toch de betere dammer was en op bord 1 moest spelen. Rob Haszing won op bord 1 van de jeugdkampioen van Nederland : de Groninger Cor Hofstee.
Theo Schippers, de jongste speler van het team herinnert zich het volgende: Mij staat de prijsuitreiking nog levendig bij. Als jongste van het team mocht ik de beker gaan ophalen. De knappe dochter van jeugdleider KNDB Piet Levels gaf mij na een kus de beker. Diep onder de indruk liet ik deze toen bijna vallen...



Even de helden van toen in de schijnwerpers:

Rob Haszing: Zoals Harry velraeds opmerkt was de eerste bordspeler in het jaar 1975 de provinciale jeugdkampioen. Jac Hannen schijft over hem: Rob Haszing van De Ridder, later student in Eindhoven/Veldhoven, waar hij nu woont.In mijn ogen een supertalent op damgebied. Werd een keer Limburgs kampioen. Speelde samen met o.m. de beide Schippersen, Ove en John van den Borst meerdere malen mee in de rayonwedstrijden (Tilburg). Dat waren inderdaad nog eens tijden. Hiervan heb ik nog enkele mooie foto's, o.a. met Toine Brouwers.

Rob Schippers: Op het moment lid van onze vereniging. Zoals vermeld, dertig jaar geleden speelde hij om de juniorenwereldtitel. Hij haalde een verdienstelijke vierde plaats achter Geert van Aalten, Toine Brouwers en Rotislav Letsjinski, maar voor Sergej Andrejev en de titelverdediger Bernard Robillard.
Ik maakte kennis met zijn enorme damtalent tijdens het Brunssumtoernooi van 1978. Ik herinner in het bijzonder een analyse na afloop van een ingewikkelde Roozenburgpartij die hij zojuist beëindigd had. Ik was zeer onder de indruk van zijn rekenvermogen en het gemak waarmee hij de varianten reproduceerde. Jac Hannen schrijft: Rob Schippers van SMR Maasbracht, later vanTreebeek. Tja, wat moet ik daar van vertellen? 2e bij het juniorenkamp van Ned in 1974, klopte in de slotronde ene J.v.d.Wal (die toch kampioen werd). In het daarna volgende KSH-toernooi in Hoogezand verliet hij wegens migraine het strijdtoneel, nadat hij eerder ene J.v.d.Wal op een nul getracteerd had, is een boek vol van te schrijven.., deelnemer aan junioren WK

Rob Pennekamp: Speler van de toenmalig sterkste vereniging van Limburg: Treebeek. Zelf heb ik tweemaal tegen hem mogen spelen. Ik herinner me in het bijzonder de hardhandige nederlaag tijdens een wedstrijd van zijn vereniging tegen mijn vereniging Eureka. Strijd om de provinciale beker, verspeeld in het casino Treebeek. Wordt er tegenwoordig met viertallen gespeeld, toentertijd waren de bekerteams twee keer zo groot. Momenteel woont en speelt hij in Amsterdam. VAD is zijn club.

Ove Verdel: Mijn broer op het vierde bord. Met hem deel ik zoveel herinneringen, genoeg om apart nog eens op terug te komen. Uit die tijd herinner ik me onder meer de lange gezamenlijke treinreis naar Hoogezand-Sappemeer om te gaan kijken bij het KSH-toernooi. Vijf uur treinen heen, drie uur dammen kijken, vijf uur treinen terug. En ik herinner me nog zijn fantastische gave om gespeelde partijen te reproduceren. In het bijzonder die keer in Denemarken: Op bezoek bij familie na de copieuze maaltijd een moment van verveling. We trokken ons terug met zakdambord en Ove liet me de ene na andere partij zien die hij dat jaar gespeeld had. Prachtig! Zonder Ove zou ik nooit een damschijf aangeraakt hebben.

Jo Schoenmakers: De speler met het langste haar. De foto laat, behalve de ‘toevallige’ spelers, natuurlijk ook een schitterend tijdsbeeld zien. Het was de tijd van de glamrock, de rijkelijke haardos modern en maatschappelijk aanvaard. Cruijff en de zijnen met wapperende manen in de wei. Deze speler van De Ridder ben ik later nog eens tegengekomen in het Maastrichtse. Wedstrijd MDC - VOS. Maar dat is ook al weer een kleine twintig jaar geleden, vrees ik. Jac Hannen: Jo Schoenmakers van De Ridder, helaas te vroeg gestopt met dammen. Uit de kweekvijver van Juul Meesters, evenals die andere De Ridder boys.

Theo Schippers: De benjamin van het team, de huidige provinciale jeugdleider. Mijn eerste kennismaking met hem dateert uit het jaar 1975. Zeer memorabel de inhaalpartij die mijn broer Ove moest spelen tegen Theo’s broer Rob. Ik mocht met Ove mee en samen gingen wij op pad naar Maasbracht. Ik verheugde me op een volle zaal waarin de twee combattanten aangemoedigd zouden worden. Aangekomen in Maasbracht wisten wij niet precies waar we wezen moeten. Even zoeken en vragen. Maar daar kwam een jongen op een fiets. Het bleek de tegenstander van mijn broer te wezen en samen liepen we naar het nabijgelegen plaatselijke verenigingsgebouw. Rob haalde een sleutel tevoorschijn, opende de deur en gedrieën betraden we het muffe, lege gebouw. Teleurstelling! Wat moest ik in mijn eentje doen? Geen nood, aldus Rob, Theo komt ook zo kijken. Even later speelde ik tegen hem mijn eerste echte partij (klok erbij en natuurlijk noteren.) en behaalde zowaar al snel remise! Wat mij speciaal bijgebleven is, is de stelling die Theo vervolgens opzette en me ter oplossing aanbood. Geen combinatie mogelijk, oordeelde ik. Verbazing werd mijn deel toen Theo het geheim van de klassieke Raphaelcombinatie voor mij onthulde. Geen wonder dat ik exact deze stelling heb gekozen om Geleense jeugdcontributiekaarten op te vrolijken!
Theo speelde toentertijd voor SMR Maasbracht, verkaste al snel met broer Rob naar Treebeek om gezamenlijk met de gebroeders Okrogelnik de sterkste damformatie van de regio gestalte te geven. Vervolgens naar Brabant en na een kwart eeuw dammen in Tilburg is Theo weer terug in het Land van het Bronsgroen!

Klaas Wijnsma: Speler van Treebeek. Ik weet niets over hem te vertellen behalve dat ik zijn naam correct heb onthouden. Anderen noemden hem abusievelijk Wijnands, een naam die hier in het zuiden meer wil voorkomen dan het noordelijk klinkende Wijnsma.
Harry schrijft het volgende: Het is inderdaad Klaas Wijnsma! Overigens had Treebeek toen een hele stal van jeugdspelers en was Wijnsma samen met Rob Pennekamp zo'n beetje de oudste. Die Wijnsma had ook een klein broertje Tommy die er ook wat van kon trouwens ! Maar nooit meer achter het bord gezien....... uit die tijd stamt de hele club namen : Jakob Schuller, Martin van Berkel, Steven Rutgers, Jos Renkens en ik vergeet er minstens nog een stuk of 5.
En om de vergissing te verklaren vult Harry aan:
En er was inderdaad een Leo Wijnands uit Maastricht die ook aardig dammen kon ......... Je weet toch dat de voorloper van het Brunssum-toernooi het LDB-jeugdtoernooi is geweest dat Jac Hannen in 1973 of 1974 georganiseerd heeft? In dat toernooi deed Leo Wijnands naast John van den Borst, Ove, Rob Haszing en nog wat illustere namen mee. Als ik me niet vergis heb ik er zelfs nog een partijenboekje van liggen ergens............. Als voorbereiding op mijn eerste partij tegen Ove in het jeugdkamp.v .Limburg 1974 of 1975 had ik die partijen nagespeeld en heb ik de zettenreeks gekopieerd die Rob Haszing in dat toernooi tegen Ove gespeeld had : hou je hart vast! 33-29 17-22 39-33 11-17 44-39 6-11 50-44 1-6 31-26 16-21 (ja ja , de Keller was in dat toernooi al helemaal in!!) 32-28 19-23 28x19 14x23 35-30 10-14 30-24 21-27 37-31 en nu speelde Haszing (en Velraeds later dus ook) 20-25?? In dat LDB-toernooi speelde Ove nog 24-20 ............maar tegen mij liet hij dit schijfje winst niet liggen. Ik was zo overtuigd van de kracht van Rob Haszing in die tijd ........, een wijze les voor de jeugd: imiteer nooit !!!
Jac Hannen meldt het volgende: Klaas Wijnsma van Treebeek, verhuisde naar Friesland, daar speelt nu nog iemand van die naam, of dat onze Klaas is??

Hub Schuivens: Speler van de Ridder. Ik herinner me nog dat ik tegen Ove wel eens grapte dat hij zijn naam niet mee had. Een dammer wil immers geen schuiver genoemd worden. Jac Hannen weet het volgende over hem tevertellen: Hub Schuivens van De Ridder, verhuisde later naar Den Haag. Damt nog steeds, ik meen bij RDG.

Harry Velraeds: Harry is altijd aanwezig gebleven in onze eigen kleine damwereld. Schopte het ooit tot voorzitter van de Limburgse Dambond, maar helaas voor deze symphatieke en goudeerlijke jongen, op het verkeerde moment. De slangenkuil die de Limburgse damwereld op dat moment was duldde geen menselijke openhartigheid. Harry is de enige van het tiental die zijn levenswandel exposeert op het net. Met genoegen verwijs ik naar zijn site: http://home.planet.nl/~velra029/
Harry Velraeds. Toentertijd heb ik niet het genoegen gehad tegen of met hem te mogen spelen. In later jaren veranderde dat. Jawel, Harry heeft mij de laatste jaren menigmaal op mijn tekortkomingen mogen wijzen. In het bijzonder de pijnlijke nederlaag die ik tegen hem leed in het Limburgs kampioenschap van 2003. Een slapeloze nacht het gevolg. Ik heb zelden zo hardhandig verloren als toen!
Harry, ik wacht nog steeds op de revanche!

Hans Ladage: Toen het laatste bord, in later jaren de nummer een van de provincie. Jawel, het Limburgse kampioenschap prijkt op zijn erelijst, evenals het Brunssumtoernooi. Het zomertoernooi van 1979 heeft voor mij natuurlijk een bijzondere herinnering omdat ik hier de kans liet liggen zelf eeuwige roem te vergaren. Maar Hans verdedigde in onze onderlinge partij van de laatste ronde nauwkeurig en sloeg mijn aanval af waardoor ik één punt tekort kwam en de titel aan Hans moest laten. Maar behalve de sportieve rivaliteit herinner ik me ook het gezellig napraten aan de bar met hem. Hans verruilde het Limburgse later voor het Gelderse en op het moment is hij nog steeds actief op het dambord.

De tien helden van toen. Maar naast de succesvolle spelers beschikte Limburg destijds over nog meer talent. Opmerkelijk is de afwezigheid van de toenmalig sterkste Limburgse jeugddammer: John van den Borst. Naar het waarom van zijn absentie kan slechts gegist worden. De latere grootmeester behoorde eigenlijk gewoon aanwezig te zijn.

Het voorgaande lijkt mogelijk op het geschrijf van een dammer inmiddels behoorlijk op leeftijd. De nostalgie druipt er wellicht vanaf. Maar de jaren reiken nog lang niet zo ver dat terugkijken mijn enige bezigheid is. Neen, ik reik het juist aan als een inspiratiebron om hetzelfde wederom mogelijk te maken in onze mooie provincie. We weten dat het kan, met enthousiasme zijn we in staat de oude tijden weer te laten herleven. Er wordt inmiddels flink aan de weg getimmerde en de rest van het land kan de borst alvast nat gaan maken. Hier in het zuiden bewegen de jeugdige schijven met flair opnieuw over de borden. Nederland, we komen er weer aan!

De foto: Op de bovenste rij van links naar rechts : Klaas Wijnsma (zittend op het muurtje), Jo Schoenmakers en Ove Verdel (zittend op muurtje).
Middelste rij: Rob Haszing (een treedje lager), Rob Schippers, Hub Schuivens en Hans Ladage.
Onderste rij: Rob Pennekamp, Theo Schippers en Harry Velraeds.
Fotograaf: Jac Hannen.